Rezultatem zawarcia umowy przelewu jest przejście (przeniesienie) wierzytelności ze zbywcy (dotychczasowego wierzyciela) na nabywcę (nowego wierzyciela). Tranzakcja tego typu, nazywana jest również często potocznie jako „sprzedaż wierzytelności” lub „sprzedaż długu”, jest w swej istocie transakcją rozporządzającą, podobną do umowy zmieniającej własność, czyli prawo do rzeczy (prawo rzeczowe).
Jaki związek się odbywa pomiędzy przelewem (umową przelewu) a tranzakcjami, celującymi w powstanie obowiązku do jego dokonania? Polskie prawo cywilne przyjmuje ze względów praktycznych jako zasadę dla umów zobowiązujących do dokonania przelewu, podążając za rozwiązaniami francuskiego Kodeksu Napoleona, wywołanie przez nie skutku zarówno zobowiązującego jak i rozporządzającego. Dowodem tego jest norma z art. 510 par. 1 kodeksu cywilnego. Wskazane tam umowy (lista jest otwarta) zmieniają wierzytelność na nabywcę (kupującego, obdarowanego itd.), jeśli inaczej nie nakazują przepisy szczególne albo jeżeli inaczej nie postanowiły same strony umowy.
Tzw. samoistna umowa przelewu jest natomiast uwarunkowana w paragrafie drugim nadmienionego artykułu 510 kodeksu. Gdy przelew ma charakter „wykonawczy” w stosunku do wcześniej podpisanej transakcji (np. transakcji sprzedaży wierzytelności przyszłej albo warunkowej) albo do zobowiązań wynikających z innych zdarzeń (np. czyn niedozwolony (art. 415 k.c.), bezpodstawne wzbogacenie (art. 410 k.c.)), kodeks cywilny nazwał go przyczynowy (kauzalny). Kauzalność polega na tym, iż przelew jest ważny (przenosi wierzytelność) jeśli istnieje wyżej wypisane wcześniejsze zobowiązanie .
